Các phản ứng với thuốc rất đa dạng, và dưới đây là những dạng phản ứng thuốc gây ra
hồng ban có vảy:
1. Viêm da tiếp xúc dị ứng (eczema)
• Viêm da tiếp xúc dị ứng tại chỗ là do các chế phẩm bôi tại chỗ mà bệnh nhân đã bị mẫn
cảm khi tiếp xúc trước đó. Phản ứng xuất hiện trong vòng 48 giờ sau khi tiếp xúc.
• Da ngứa, phù nề, ban đỏ và đóng vảy (có thể không đóng vảy nếu cấp tính). Nó có thể
có bóng nước nếu phản ứng nghiêm trọng.
• Bệnh chàm có thể lan rộng nếu tiếp xúc kéo dài hoặc nếu bệnh nhân dùng thuốc uống
có phản ứng chéo.
• Cân nhắc viêm da tiếp xúc dị ứng ở các vết loét mãn tính ở chân, viêm da bàn tay, viêm
da mặt, viêm tai ngoài hoặc ngứa hậu môn. Các nguyên nhân bao gồm neomycin tại chỗ,
benzocaine, tá dược trong thuốc bôi và hydrocortisone tại chỗ.
• Dị ứng với các thành phần của heparin tiêm dưới da biểu hiện bằng các mảng chàm
thâm nhiễm có ranh giới rõ ràng tại chỗ tiêm.
• Điều trị bệnh chàm bằng dưỡng ẩm làm mềm và thuốc mỡ corticosteroid tại chỗ.
• Điều tra tình trạng viêm da tiếp xúc dị ứng có thể xảy ra bằng test áp bì.
2. SDRIFE: phát ban vùng nếp gấp đối xứng liên quan đến thuốc
• Phản ứng hồng ban vùng nếp gấp đặc trưng với thuốc toàn thân và thuốc cản quang có
chứa iod. Nguyên nhân phổ biến nhất: aminopenicillin.
• Thời gian trễ từ vài giờ đến vài ngày. Xảy ra mà không tiếp xúc trước với thuốc.
• Các mụn sẩn đỏ, ngứa kết hợp lại thành một hình tròn đối xứng, đẹp mắt. hồng ban có
ranh giới rõ ở mông (baboon’s bottom) và/hoặc ban đỏ hình chữ V ở vùng bụng dưới,
háng và đùi. Liên quan đến ít nhất một nếp da khác. Có thể trở nên nặng hơn với bóng
nước.
• Không có triệu chứng hoặc dấu hiệu toàn thân.
• Nhắc đến “baboon syndrome”, một dạng viêm da tiếp xúc hệ thống đặc trưng (mẫn cảm
khi tiếp xúc với da và sau đó bệnh nhân dùng thuốc bằng đường uống).
3. Nhạy cảm với ánh sáng do thuốc
• Thuốc là nguyên nhân phổ biến nhất gây nhạy cảm với ánh sáng, thường gặp quang độc
hơn quang dị ứng.
• Tìm vết phát ban dạng chàm ở những vị trí tiếp xúc, đôi khi kèm theo sắc tố.
• Thuốc cũng có thể gây nhạy cảm với ánh sáng bằng cách kích hoạt PCT,
pseudoporphyria, hoặc LE bán cấp da.
4. Phản ứng lichenoid (giống lichen planus)
• Các sẩn màu đỏ tía, có bề mặt phẳng, rất ngứa, có thể kết hợp thành mảng hồng ban và
lan rộng. Thường cũng là thành phần có vảy chàm.
• Kiểm tra niêm mạc miệng để tìm các vùng trắng có lưới và vết trợt – thường gặp ở LP
hơn là phản ứng thuốc lichenoid.
• Tình trạng thuyên giảm chậm (vài tháng) sau khi ngừng thuốc.
• Các nốt sần mờ dần để lại tình trạng tăng sắc tố dai dẳng trong nhiều tháng, đặc biệt là ở
làn da tối màu. Sắc tố có xu hướng nhiều hơn được thấy trong các phản ứng thuốc
lichenoid hơn trong LP.
• Có thể cần dùng thuốc mỡ corticosteroid có tác dụng mạnh tại chỗ để giảm ngứa.
• Nguyên nhân thường gặp: vàng, thuốc sốt rét, penicillamine, thuốc chẹn beta, thiazide,
NSAID. Cũng được báo cáo với chất đối kháng TNF-α.
5. Đỏ da toàn thân (viêm da tróc vảy)
• Ban đỏ có vảy toàn thân—một trường hợp khẩn cấp.
• Nguyên nhân thường gặp: sulfonamid, carbamazepine, thuốc chống sốt rét, phenytoin
và vàng.
6. Phát ban chàm mãn tính
• Thường gặp ở người cao tuổi nhưng khó xác định được loại thuốc gây ra bệnh.
• Thuốc chẹn kênh canxi (nguyên nhân phổ biến nhất).
