Chất sắt đóng vai trò vô cùng quan trọng cho sự tăng trưởng và khỏe mạnh của thai nhi, cho những người đang trong quá trình ăn kiêng hoặc suy dinh dưỡng. Đối với phụ nữ trong gian đoạn kinh nguyệt, việc bổ sung đầy đủ chất sắt sẽ giúp bù đắp cho lượng sắt mất đi. Khi lượng chất sắt trong cơ thể thấp sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu.
Thiếu sắt đồng nghĩa với việc thiếu máu, làm giảm sức khỏe và khả năng làm việc
Lợi ích của chất sắt
Sắt là thành phần thiết yếu trong cấu trúc tạo Hồng huyết cầu, có nhiệm vụ vận chuyển oxi trong máu, và trong Myoglobin có trong tế bào cơ. Mỗi tế bào trong cơ thể cần chất sắt để thực hiện nhiều chức năng khác nhau. Sắt có trong gan, lá lách, và tủy xương. Thiếu chất sắt, các cơ quan trong cơ thể sẽ không hoạt động bình thường và khỏe mạnh được.
Có nhiều bằng chứng cho thấy sự tích tụ sắt trong nhiều năm sẽ có hại cho cơ thể, gây xơ cứng động mạch (hình thành các mảng bám làm tắc nghẽn mạch máu), bệnh tiểu đường, cao huyết áp, và làm tăng quá trình lão hóa. Nồng độ sắt cao có thể có hại cho hệ thần kinh, đẩy nhanh quá trình hình thành các gốc tự do có hại ở các tế bào trong cơ thể. Vì vậy nồng độ sắt lý tưởng cho sự tăng trưởng của trẻ em trong những năm tháng đầu đời và cho người lớn trong thời kỳ sinh sản có thể không mang lợi ích cho cuộc sống sau này. Một nghiên cứu cho thấy nam giới có nồng độ ferritin cao (dạng dữ trữ chính của sắt trong cơ thể) thì có nguy cơn nhồi máu cơ tim cao gấp 2 lần so với nam giới có nồng độ ferritin thấp.Tuy nhiên một vài nghiên cứu gần đây lại cho thấy không có mối liên hệ nào giữa nồng độ ferritin và nguy cơ nhồi máu cơ tim. Và cũng không có nghiên cứu hay bằng chứng khoa học nào cho thấy nồng độ sắt thấp làm giảm bệnh xơ cứng động mạch và một số bệnh khác. Các chuyên gia khuyên người cao tuổi nên tránh dùng thuốc bổ sung sắt.
Nên ưu tiên bổ sung chất sắt từ thực phẩm hơn là viên uống bổ sung sắt
Những người có xuất xứ từ Bắc Âu thường hay mắc bệnh nhiễm sắc tố sắt của mô (hemochromatosis). Đây là một bệnh di truyền ảnh hưởng tới hàng triệu người, làm tăng quá trình hấp thụ và tích trữ chất sắt trong cơ thể. Nếu không theo dõi chữa trị sẽ làm cơ thể yếu mỏi, nhức đầu, da tối màu, rối loạn sinh dục, đau khớp, tiểu đường, suy gan, và gây ra bệnh tim mạch. Xét nghiệm chẩn đoán bệnh nhiễm sắc tố sắt của mô có thể được thực hiện nếu bạn có những triệu chứng liên quan, hoặc có ngừơi thân mắc bệnh này (ở cấp độ một). Người mắc bệnh này nên giới hạn hàm lượng sắt bổ sung từ thực phẩm mỗi ngày và tuyệt đối không nên sử dụng thuốc bổ sung chất sắt.
Đối tượng không cần hoặc không nên sử dụng thuốc bổ sung chất sắt bao gồm phụ nữ mãn kinh, và nam giới trừ khi họ mắc bệnh mãn tính nào đó gây mất máu.
Lời khuyên tốt nhất
Bạn không nên lo lắng về việc “bội thực” chất sắt từ thực phẩm trừ khi bạn mắc bệnh nhiễm sắc tố sắt của mô. Ở những người khỏe mạnh, cơ thể họ luôn cân bằng nồng độ sắt sao cho sắt được hấp thu ở mức thấp khi nồng độ sắt trong cơ thể cao. Nhiều loại ngũ cốc chứa 100% hàm lượng sắt cho phép mỗi ngày, vì vậy bạn nên thận trọng tránh ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất sắt.
Nên ăn nhiều rau quả và trái cây chứa nhiều chất chống oxi hóa để chống lại sự ảnh hưởng của sắt đến các gốc tự do trong tế bào.
Nam giới và phụ nữ mãn kinh đang dùng các loại vitamin, nên kiểm tra sản phẩm xem nó có chứa chất sắt hay không. Chọn sản phẩm không chứa chất sắt trừ khi bác sĩ chẩn đoán bạn bị thiếu sắt. Hầu hết các sản phẩm vitamin cho đối tượng này đều không chứa sắt.
Các tin mới về chất sắt
Nồng độ sắt sao dẫn tới nguy cơ nhồi máu cơ tim
Một nghiên cứu ở Phần Lan trên 2000 người cho thấy nồng độ sắt trong cơ thể có liên quan nhiều đến nguy cơ nhồi máu cơ tim hơn nguyên nhân từ cao huyết áp hay nồng độ mỡ máu cao. Phụ nữ với kinh nguyệt đều ít bị nhồi máu cơ tim hơn vì lượng sắt bị mất đi bằng kinh nguyệt hàng tháng. Điều này cũng giải thích vì sao nam giới thường xuyên hiến máu ít bị nhồi máu cơ tim hơn.