Lichen simplex chronicus
Vùng da cục bộ trở nên dày lên và sần sùi (lichen hóa) do bị ma sát mãn tính, đôi khi do
thói quen liên quan đến căng thẳng. Có xu hướng tập trung vào bắp chân, gáy, âm hộ và
da quanh hậu môn.
Tôi nên làm gì?
• Test cạo các vết thương có vảy để loại trừ nhiễm nấm da và test vùng da sinh dục để
loại trừ nấm candida.
• Vùng da không phải bộ phận sinh dục: bôi thuốc mỡ corticosteroid siêu mạnh ngày 2
lần, hoặc sử dụng dưới lớp băng hydrocolloid kín, ví dụ như DuoDERM®. Băng bảo vệ
vùng da bị ngứa khỏi móng tay và có thể giữ nguyên vị trí trong 4/5 ngày, sau đó bôi lại
thuốc mỡ corticosteroid dưới lớp băng mới. Tiếp tục điều trị cho đến khi da phẳng và hết
ngứa.
• Da bộ phận sinh dục: điều trị bằng thuốc mỡ corticosteroid-imidazole tác dụng mạnh
trong 2 tuần, sau đó chuyển sang phối hợp corticosteroid-imidazole yếu hơn để giảm
nguy cơ teo cơ. Sử dụng kem nước thay thế xà phòng.
• Xem xét việc thực hiện patch test ở bệnh nhân lichen simplex ở bộ phận sinh dục.
Sẩn ngứa (Prurigo nodularis)
Dạng bệnh chàm mãn tính đặc trưng bởi các nốt ngứa dữ dội. Cơ chế bệnh sinh chưa
được hiểu rõ; 80% bệnh nhân có tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị dị ứng. Bệnh nhân có
thể cho biết các nốt sần xuất hiện trước khi da cảm thấy ngứa, nhưng nếu da bị bít tắc,
các nốt sần sẽ phẳng ra.
Tôi nên tìm gì?
• Bệnh nhân trung niên trở lên có các nốt ban đỏ, cứng, bị bong tróc, đường kính 1–2cm,
thường phân bố đối xứng ở mặt duỗi của chi và phần lưng trên. Các con số thay đổi từ vài
nốt đến hàng trăm.
• Tăng sắc tố sau viêm hoặc sẹo.
• Da bình thường ở giữa lưng (do khó gãi).
Tôi nên làm gì?
• Giải thích rằng rất khó tìm ra nguyên nhân gây ngứa… và khó điều trị.
• Giải thích rằng những thay đổi là thứ phát khi gãi.
• Loại trừ các nguyên nhân toàn thân gây ngứa—suy thận, bệnh gan mãn tính, khối u ác
tính, tình trạng tâm lý/tâm thần, HIV, ma túy.
• Loại trừ bệnh ghẻ.
• Cố gắng phá vỡ chu kỳ ngứa-gãi bằng thuốc mỡ corticosteroid loại rất mạnh bôi kèm
băng bịt.
• Khuyên dùng các loại kem làm mềm và chống ngứa như crotamiton lotion hoặc tinh
dầu bạc hà 1% trong kem nước.
• Cân nhắc sử dụng tia UV (UVB).
• Cân nhắc dùng thuốc kháng histamine an thần hoặc một lượng nhỏ amitriptyline (10mg)
vào ban đêm.